Aviaire- of vogeltuberculose
De gewaarschuwd liefhebber telt voor twee…..
Door: Piet van der Ploeg.
2021.
Er gaan momenteel veelvuldig verhalen rond over collega kwekers welke het vogelbestand maar niet in conditie kunnen krijgen en geconfronteerd worden met steeds weer terugkerende gezondheidsproblemen,
slechte kweekresultaten en regelmatig uitval onder de volwassen vogels. Behandelingen met behulp van een dierenarts lijken soms wat te helpen maar helemaal verdwijnen de problemen niet. Het blijft frustrerend aanmodderen. Een aantal kwekers is door deze ellende zelfs gestopt met zebravinken en soms houden ze nu helemaal geen vogels meer! Wat is er aan de hand? Waarom hebben we steeds vaker te maken met vogelbestanden die maar niet gezond willen worden? In veel gevallen gaat het hier momenteel helaas om Aviaire Tuberculose. Aviaire- of vogeltuberculose Vogeltuberculose (tbc) is een ziekte veroorzaakt door de bacterie Mycobacterium avium. Het is een zich langzaam verspreidende chronische ziekte, die wordt gekenmerkt door geleidelijk gewichtsverlies bij besmette vogels. Het leidt vaak tot een wijdverspreide infectie (het hele bestand), waarbij in vogels vooral lever, milt, darmen en zenuwstelsel worden aangetast. Rillingen, spasmen en verlammingsverschijnselen, verlies van eetlust, dik zitten zijn zichtbare symptomen die alarmbellen zouden moeten doen rinkelen! Herken je deze symptomen? Dan is het raadzaam om direct een kundig dierenarts in te schakelen en deze sectie te laten doen op een aantal vogels met deze symptomen. Tijdens sectie op een besmet kadaver kunnen opgezette organen opvallen. De lever kan sterk vergroot zijn met daarop witte stippen. Hieronder is dit duidelijk herkenbaar.
De maatregelen die je moet nemen bij een met aviare tbc besmet bestand zijn niet bepaald mals. Bedenk eerst dat bij commerciële pluimveehouderijen in geval van besmetting al het pluimvee moet worden vernietigd! Dit in de eerste plaats omdat het een zoönose* is en omdat behandelingen niet effectief genoeg zijn + niet alle besmette vogels gedetecteerd kunnen worden. Ook de huisvesting moet grondig gereinigd en ontsmet worden. Aviare tbc is ook nog eens zeer hardnekkig. Het kan in de bodem meerdere jaren overleven. De besmette grond op een getroffen bedrijf moet afgegraven en vervangen worden. Wie na sectie op een of meer van zijn vogels de diagnose Mycobacterium infectie (Tuberculose) ontvangt zal rigoureuze maatregelen moeten nemen! *Een zoönose is elke ziekte of infectie die van nature overdraagbaar is van gewervelde dieren op mensen. Dieren spelen dus een essentiële rol bij het in stand houden van zoönotische infecties in de natuur. Zoönosen kunnen bacterieel, viraal of parasitair zijn of onconventionele agentia omvatten. Zoönosen zijn vaak diersoortspecifiek en hebben meestal consequenties voor de volksgezondheid.
1.) Alles ruimen:
Dit betekent niet alles naar de handel brengen! Dat is onverantwoord. U zadelt andere kwekers op met dezelfde ellende en het probleem zal zich razendsnel verspreiden binnen de hobby (wat nu eigenlijk al het geval is). Ruimen is dus alles laten inslapen. Vervolgens alle vogelverblijven goed reinigingen en daarna behandelen met een goed desinfecterend middel. Goede middelen zijn o.a. Virkon-S of F10-SC. Deze middelen doden zowel bacteriën, virussen, sporen en schimmels en zijn niet schadelijk voor de mens en dier. Gebruik deze middelen tijdens iedere schoonmaakbeurt en reinig alles op gezette tijden.
Of
2.) Het volledige bestand 1 tot 2 jaar in quarantaine plaatsen:
Niets eruit en niets er in! Een dierenarts kan medicijnen voorschrijven voor het aanpakken van de aviare tbc of bijkomende besmettingen. Behandel alle vogels volgens de voorgeschreven dosering en tijd. Vaak moet een behandeling herhaald worden. Gelijktijdig ook het hele vogelverblijf reinigen en vervolgens desinfecteren met Virkon-S of F10-SC zoals hierboven reeds beschreven.
Vervolgens zijn de volgende acties van belang;
• Breng de vogels in topconditie.
• Steeds weer de vogels die besmettingssymptomen vertonen laten inslapen!
• Neem zo nu en dan steekproefsgewijs vogels in de hand en controleer de algemene conditie en let daarbij met name op een scherp borstbeen en een vergrootte lever.
• Vogels die niet 100% lekker zitten direct apart zetten!
• Voorkom overbevolking / te drukke kooien.
• Zorg steeds voor een schoon en droog vogelverblijf.
• Zorg voor goede ventilatie.
• Niet kweken. Zet alles op rust.
• Geen vogels naar bijeenkomsten, shows of keuringen! Alles moet op het hok blijven!!!
• Er zijn positieve resultaten geboekt door het toevoegen van een desinfecterend middel door het drinkwater. Eerste zaak is om de drinkflessen goed schoon te houden en de drinkwatervoorziening niet uit te wisselen tussen verschillende kooien. Effectieve producten zijn Virkon-S (0,5 tot 1 gram p/liter drinkwater) of F10-SC (0,5 tot 1 ml p/liter drinkwater). Dit heeft een enorm remmende werking op ziekteverwekkers waardoor de vogels beter beschermd zijn.
• Offer na een jaar opnieuw een paar vogels op voor onderzoek. Als er dan geen problemen worden geconstateerd mag u weer voorzichtig beginnen. Blijf echter wel zéér alert en blijf de acties zoals hierboven beschreven hanteren.
Er zijn kwekers die geen adequate actie ondernemen bij hardnekkige vogelproblemen. Dit heeft verschillende redenen. Een aantal daarvan zijn onkunde en onwetendheid. Bedenk dan na het lezen van dit artikel dat wanneer je niets doet met deze informatie je de liefhebberij in de volle breedte schaadt!
Vooral het verkopen en verplaatsen van vogels buiten het vogelverblijf is zeer verwijtbaar te noemen – het maakt daarbij niet uit of de vogels nu wel of geen symptomen vertonen! Het probleem zit in het volledige bestand en moet aangepakt worden anders zadel je vele liefhebbers ook op met dezelfde problemen en kan de infectie zich onbelemmerd verspreiden.
Preventie
Ook liefhebbers zonder problemen op het hok moeten zich meer bewust worden van de risico’s die het binnenhalen van nieuwe aankopen met zich meebrengt. Neem voor nieuwe vogels nou eens een echte quarantaine periode in acht, bij voorkeur in een strikt gescheiden kooi. Houdt ook de verzorging en hygiëne onder de loep en check hoe het er voor staat aan de hand van het onderstaande.
Rust
• Geef de vogels ruim voldoende rust buiten de broedperiode
• Ga niet met erg jonge vogels kweken. Vogels moeten eerst goed uitgroeien en op kracht komen voordat ze worden ingezet voor de kweek.
• Voorkom overbevolking – te veel vogels in een hok geeft stress en zeker geen rust. Het heeft beslist een zeer negatieve uitwerking op de weerstand
Regelmaat
• Zorg er voor dat de dagen niet TE lang zijn. 15/16 uren licht is meer dan voldoende
• Probeer op vaste tijden te voeren, verstoor de vogels niet te veel. Gun ze rust!
Reinheid
• Zorg voor een schone, droge omgeving. Een te vochtige, vuile omgeving drukt te veel op de weerstand van de vogels. Het is pure onzin dat een vuile omgeving goed is voor de opbouw van weerstand.
• Drinkwater dagelijks verversen en verschoon de flesjes regelmatig. Zorg ook voor schone voerbakken. Wissel nooit voerbakken of drinkflessen uit tussen verschillende kooien voordat ze schoon en ontsmet zijn.
• Laat de bodembedekker en zitstokken niet te vuil, vochtig of stoffig worden. Met name een schone, droge bodem is van groot belang.
• Zorg dat er door middel van goede ventilatie constant voldoende verse lucht wordt aangevoerd.
Selectie
• Selecteer niet alleen op kleur, formaat en model. Selecteer ook op vitaliteit. Vogels welke heel alert en vitaal zijn leveren steevast goede resultaten. Zowel tijdens de kweek als tijdens wedstrijden (TT’s). Vogels welke nooit 100% in conditie komen altijd uitselecteren en afvoeren. Deze vormen een risico voor de gezondheid van het vogelbestand
• Selectie begint al in het nest. Nestjongen welke teveel achterblijven in de groei een aantekening meegeven en gelijk uit selecteren (en soms zelfs gelijk afvoeren). Deze vogels zullen veelal conditieproblemen hebben in het volwassen leven en ook deze vogels vormen een risico voor de gezondheid van het vogelbestand
• Selecteer streng op ouderlijke kenmerken. Vogels met afwijkende ouderlijke kenmerken niet weer inzetten. Alleen de meest vruchtbare en zorgzame vogels gebruiken
In het begin zullen deze extra selectie criteria tot pijnlijke beslissingen leiden, maar na verloop van tijd zal het zeker vruchten afwerpen! Gezonde, krachtige vitale vogels die zelden medicatie nodig hebben.
Aankoop
• Het is bij iedereen bekend…en toch gaat het hier bijna altijd mis: Aankoop vogels gelijk inzetten voor de kweek of uit laten vliegen in een vlucht vol met eigen vogels. Doe aankoop vogels NOOIT bij je eigen vogels in het hok. Zet ze minimaal een of twee maand apart. Het is misschien wat lang, een overbodige luxe is het zeker niet! Ook al zijn de aangekochte vogels kerngezond, door de stress van het uitvangen, vervoeren en de voor hen totaal vreemde omgeving zijn ze wellicht vatbaar geworden voor ziekteverwekkers uit het hok van de vorige eigenaar of juist die je zelf in het hok hebt zitten. Voor je het weet is de balans verstoord en zit je met de spreekwoordelijke gebakken peren…
Succes…
*Dit artikel is samengesteld en geverifieerd door 3 gekende vogeldierenartsen en ervaren liefhebbers.
