Door A. Lemmens
Alleen al door vitamine bestanddelen is mierikswortel een gezond voedingsmiddel. Daarnaast bezit het de nodige andere bestanddelen die bevorderlijk zijn voor de gezondheid. Bij onze vogels kunnen we gebruik maken van de goede eigenschappen van dit voedingsproduct. De beste wijze om dit voedingsproduct te verstreken aan de vogels is in het eivoer. De gedroogde poedervorm is het geschikts hiervoor. Een theelepel op een kilogram eivoer. De poeder is te verkrijgen in natuurwinkels.
Wetenschappelijke naam: Armoracia rusticana.
Engelse – Horseradish
Duitse – Meerrettich.
Franse – Radis de cheval.
Spaanse – Rábano rusticano.
Italiaanse – Rafano.
De naam, wetenschappelijke als ook de volksnaam, is een van de meest omstreden in de plantenwereld. Volksnamen zijn er veel, de wetenschappelijke naam kent vele synoniemen. Andere Nederlandse volksnamen zijn onder andere Boerenradijs en Peperwortel. Tegenwoordig wordt de naam mierikswortel gehanteerd voor de plant en de wortel. Vroeger was dat anders. De plant werd mierik genoemd en de wortel mierikswortel.
De Mierik, zoals de plant heet, behoort tot de familie van de kruisbloemige planten. De bekendheid heeft plant gekregen door zijn witte penwortel, Mierikswortel. De plant ontstaat door de vorming van een rozet van puntige getande bladeren met lange stelen. In mei gaat de plant bloeien met witte kleine bloempjes. De bloei kan duren tot eind juli. Het is een overblijvende plant en kan een hoogte bereiken tussen de 60 cm en de 120 cm. De wortel is een penwortel. De bladeren zijn langwerpig en eirond met getande randen, die meer dan een meter lang kunnen worden. De onderste stengelbladeren zijn diep gekerfd. De bovenste bladeren zijn ongekerfd, zo wat gave randen. De witte bloemen zijn ongeveer 1 cm groot en groeien ion brede pluimen met veel bloemen. De vruchten, zaden, ontstaan in bolvormige eironde hauwtjes van 4 tot 6 mm groot. Ze groeien op een dunne steel. In onze streken worden de zaden zelden rijp. De plant vermeerdert zich door uitlopers van de wortel. De witte wortel bevat veel vitamine C, per 100 gram 120 milligram. De plant heeft een zonnige warme plaats nodig. De grond moet vochtig, redelijk tot zeer voedselrijk, stikstofrijk, zijn. Oorspronkelijk verspreidingsgebied is Zuidoost – Europa en West – Azië. Door het gebruik van de plant als tuinplant heeft de plant zich verspreid over de rest van de wereld. 3000 jaar geleden was de wortel van de Mierik al bekend bij de oude Grieken.
Vitamine B6 0,1 milligram
Vitamine C 120 milligram
Natrium 10 milligram
Kalium 200 milligram
Calcium 15 milligram
Fosfor 10 milligram
IJzer 0,8 milligram
Magnesium 40 milligram
Koper 0,2 milligram
Zink 1,4 milligram
Water 77,3 gram
Eiwit 3,1 gram
Koolhydraat 10,3 gram
Suikers 7 gram
Vet 0,3 gram
Verzadigd vet 0,1 gram
Enkelvoudig onverzadigd vet 0,2 gram
Meervoudig onverzadigd vet 0,2 gram
Vezels 8 gram
Vitamine B1 0,07 milligram
Vitamine B2 0,03 milligram
De werkzame bestanddelen zijn, etherische olie, mosterdglycosiden en enzymen, bitterstoffen, hars, singrine en zetmeel.
Een te veel aan mierikswortel kan nadelige gevolgen hebben, dus met mate verstreken aan de vogels. Een theelepel per kilo eivoer, zoals al eerder gezegd. Mierikswortel bevordert de spijsvertering, de afscheiding van water door de nieren, is ontsmettend, mild laxerend en slijmoplossend. Tegen griep en reumatische pijnen wordt de wortel ook gebruikt. De reumatische pijnen worden bestreden met kompressen. Bij jicht, dat we ook kennen bij vogels en veroorzaakt wordt door andere een opname van te veel eiwitten, is de mierikswortel een goed middel ter bestrijding. Ook mildert het spierpijn. Samen met honing is het te gebruiken bij luchtweg aandoeningen. De mierikswortel bevat peroxidase enzym. Dit enzym kan met behulp van waterstofperoxide organische verontreinigingen in water verwijderen. Zeker in de zomermaanden bij warm vochtig weer is het drinkwater van onze vogels snel verontreinigd met bacteriën. Mierikswortel is een natuurlijk antibioticum, door de zwavelhoudende stoffen die het bezit met als knoflook, dat gebruikt wordt bij infecties, koorts, darmstoornissen en heeft een positief effect op de afscheiding van de gal.
De smaak van de mierikswortel is scherp tot heet, smaken verschillen, te vergelijken met mosterd, peper en radijs. De geur, van de onbewerkte wortel, is reukloos. Door schillen, snijden of raspen komt de uiengeur pas tot uiting. De geur veroorzaakt ook het bekende oogtranen van de ui. Als we rekening houden met overdaad schaadt, is het een product dat de moeite waard is om in het voedingpatroon van de vogels op te nemen. De oude kruid/groente die weer in opmars is in Nederland. In andere Europese landen zoals in Duitsland is het een veel gebruikte groente/kruid.
