Door: A. Lemmens.
Een plant waar vogels gek op zijn en wat een rijk scala aan voedings- en gezondheidswaarden heeft. De bladeren en de zaden worden voor geneeskundige doeleinden gebruikt.
Wetenschappelijke naam: Plantago.
Duitse naam: Wegerich.
Engelse naam: Plantain.
Franse naam: Plantain.
Voor onze vogels zijn twee van de tien soorten in Europa van belang, de grote weegbree en smalle weegbree.
De andere soorten zijn:
Getande weegbree.
Hertshoornweegbree.
Ruige weegbree.
Zandweegbree.
Zeeweegbree.
Vlozaad.
Plantago ovata (geen Nederlandse naam).
Plantago ispaghula (geen Nederlandse naam).
Het is een overblijvende plant. De plant heeft een grootte van 10 tot 50 cm. De schutbladeren vormen een bladrozet en zijn bruin. De kiel en spits zijn groen. Ze zijn eirond en zijn licht behaard. De bladstengel is tamelijk lang en sterk geribbeld. De stempel komt het eerst te voorschijn. De helmknoppen zijn lila van kleur en worden later geelachtig. De tweeslachtige bloem is groenachtig geel en vormt een aar die rolrond is en 10 tot 15 cm lang is. De bloeitijd is van mei tot november. De vier donkerbruine zaadjes zitten in een doosvrucht met een grote van 2 tot 5 mm. Smalle weegbree: (Plantago lanceolata) Het is een overblijvende plant. De plant heeft een grootte van 10 tot 80 cm. De bloeitijd is van mei tot september. De wortelstok kan uit verschillende koppen bestaan waardoor een plant meerdere rozetten kan hebben. De bloemstengels staan rechtop. De bladeren vormen een wortelrozet en kunnen behaard zijn. De gesteelde bladeren hebben 3 tot 7 nerven en zijn langwerpig van vorm. Ze zijn zo goed als niet getand en sterk geribbeld. De schutbladeren zijn rond en lopen spits toe en bezitten geen beharing. De bloemen vormen een cilindrische aar die op een geribde 5 kantige steel staat. De bloemen hebben 4 bloemblaadjes en zijn doorschijnend witachtig. De meeldraden zijn geel. De vruchtdoos bevat 2 of 3 zaadjes.
Te vinden is de grote weegbree langs wegen, in weiden en gazons, tussen bestrating en op braakliggende grond. Om de zaden en andere plantendelen aan de vogels te voeren moeten de planten schoon zijn. Dus niet plukken langs wegen, uitlaatgassen, of plekken waar de kans groot is dat er met chemische middelen onkruid bestrijd wordt.
Diverse suikers.
Eiwitten.
Vetten.
Alkaloiden: indicaaine en plantagonine.
Flavonoiden: Apigenine, 7 glucoside, baicaleine, hispiduline, 7 glucuronide, Iridoid, glycosides,
Asperuloside, Aucubine, Catapol, Gardoside, Geniposidic acid, Majoroside, 10-Acetoxymajoroside,
10 hydroxymajoroside, Melittoside.
Terpenen: Loliolide , oleanolic acid, ursolic acid, 18 beta-glycyrrhetinic acid en sitosterol.
Vitamine: Per 100 gram.
betacarroteen 6 mg.
Vitamine C 19 mg.
Vitamine K1.
Organische zuren: Fumaric acid, Syringic acid, vanillic acid, ferulic acid, p-coumaric acid, gentisic acid.
En sporen van salicylic acid, benzoic acid en cinnamic acid.
Slijmstoffen.
Looistoffen.
Enzymen.
In de zaden bevinden zich: slijmstoffen, vette olie, aucubine en enzymen.
Enzymen spelen een rol bij de stofwisseling.
Aucubine: bied bescherming tegen allergieën.
Kalmerend, genezend, samentrekkend, antibacterieel en tegen ontstekingen.
Verse gekneusde bladeren worden voor de genezing op wonden gelegd. Als kompres of lotion: insecten beten, allergische uitslag, eczeem, ontstoken wonden of houtsplinters in d huid. Verminderd zenuwpijnen zoals bij gordelroos. Als crème/zalf bij huidaandoeningen aan poten. Als mondwater bij slijmvliesontstekingen in de bek.
Bij luchtweg ontstekingen.
Bij snotteren.
Natte ontlasting.
Bij jicht.
De bladeren en de bloemen kunnen gebruikt worden om er thee van te trekken. Preventief geven we de vogels een maal per week een theemengsel waar ook weegbree in zit. Bij medische problemen 3 a 4 dagen achter elkaar alleen thee van weegbree getrokken. Als de vogels het niet drinken, er een theelepel honing in oplossen. Weegbree is dus een plant die we zeker moeten geven aan onze vogels. De zaadaren zijn ook goed te bewaren in de diepvries. In de rui en bij het grootbrengen van de jongen is het waardevolle voeding. Het groeiproces van zowel de veren als de jongen verloopt optimaal. De kleur en de structuur van de veren zal er beter van worden. De kleur, in het spectrum van geel tot groen, zal door de betacarroteen helderder worden. Naast deze aspecten heeft weegbree ook een belangrijke rol in de directe gezondheid van de vogels.
