Spiesmelde

Door: A. Lemmens.

De vele soorten van deze plant, zo’n 200 soorten, komen op veel plaatsen voor op verschillende soorten grond. Het zijn soorten die van groot belang zijn in de natuur. Dit niet alleen voor vogels, maar ook voor bijvoorbeeld vlinders. Veel vlinderrupsen leven van de bladeren van deze plant. Vlinders zijn in de natuur belangrijk in verband met het bestuiven van planten. Voor vogels zijn de zaden van belang. Alle vinkachtigen vogels vinden de zaden en zeker halfrijpe zaden een lekkernij. In de broedtijd, als er jongen zijn, is het een welkome aanvulling aan het voedingsschema voor de jongen. Naast de broedtijd worden de zaden ook graag opgenomen. In de ruiperiode is het een goede vorm om verveling bij de vogels te voorkomen zodat ze elkaar minder snel plukken. De bossen halmen met de zaden er in, kunnen gedroogd worden als voorraad voor de wintermaanden. De gedroogde halmen worden door de vogels ook wel gebruikt om de eerste stevige nestconstructie te maken.

spiesmelde-01 spiesmelde-02

Naamgeving:
Wetenschappelijke naam: Atriplex prostrata, synoniem: Atriplex hastata.
Engelse naam: Spear leaved orache.
Duitse naam: Spiesmelde.
Franse naam: Arrochè hastèe.
De plant zit vaak door het overtollige stuifmeel helemaal onder dit stuifmeel. Hieraan heeft de plant ook zijn naam te danken. Melde komt ook van meel en spies heeft betrekking op het lancetvormig blad.

Omschrijving:
Spiesmelde is een eenjarige plant die behoort tot de familie Amaranten. De hoogte van de plant ligt tussen de 20 en 90 cm, zeer variabel in de vorm en kleur. De kleur variatie gaat van donkergroen, grijsgroen tot rood. De bladeren zijn verdikt driehoekig spiesvormig ( hier is de naam van afgeleid ) en 10 cm lang. Jong blad is licht behaard. De plant houdt van een vochtige stikstofrijke grond. De grond mag zouthoudend zijn. Van nature komt de plant voor in Eurazië. De bloeitijd van in de periode juli september. De stengels groeien rechtopgaand of liggend, de kleur is vaak rood. Aan het onderste deel van de hoofdstengel groeien kruisgewijs de zijstengels en de bladeren. De plant kent mannelijke en vrouwelijke bloemen. Bestuiving vindt plaats door de wind. De ongeveer 1 mm grote bloempjes, die de pluim vormen, zijn geelachtig van kleur. De mannelijke bloemen hebben alleen kelkbladeren en 4 tot 5 meeldraden, de vrouwelijke bloemen hebben geen kelk- en kroonbladeren. De vrouwelijke bloem, 2 tot 7 mm, heeft wel twee karakteristieke vruchtkleppen die de vleugels van de vrucht zijn, waarmee ze getransporteerd worden door de wind. De driehoekige vruchten, beursje, worden 8 mm lang. Op de rug van het beursje kunnen huidknobbeltje aanwezig zijn. De vrucht is nootvormig.

spiesmelde-2 spiesmelde1

Ondersoorten:
Atriplex prostrata prostrata
Atriplex prostrata deltoidea
Atriplex prostrata latifolia
Atriplex prostrata triagularis

Werkzame stoffen:
Etherische olie:
– Ascaridole.
– Chenopodium.

Oxaalzuur.
Saponinen.
Looistoffen.
Bitterstoffen.

Medische aspecten:
Bestrijd darmparasieten: rondwormen, mijnwormen. De bladeren.
Bestrijd ontstekingen. De bladeren.
Verzacht astma. De bladeren.
Bestrijd verstopping. De bladeren.
Bestrijding van insecten beten. De bladeren.
Herstel van zonnebrand. Sap van de wortels..
Verzachten van reuma. De bladeren.
Help bij zenuw ziekten.
Krampstillend.
Versterkt de maag.
Conditie versterkend.
Helpt bij geelzucht.
Versterkt de lever.
Bestrijding van urineweg problemen. De zaden.
Bestrijding van diarree. Sap van de wortels.

Sterke doseringen van de olie die uit Melde gewonnen wordt is giftig.