Mijn kweekervaring met de Treursijs.
Door: Kees Boogaard.
Foto’s van Kees Boogaard.
2018.
Ik wil graag mijn ervaring met het kweken van de Treursijs met U delen. Voorop gesteld dat dit verhaal enkel en alleen beschouwd dient te worden als een persoonlijke ervaring. Ik zie mezelf zeker niet als deskundige op dit gebied, meer als een zeer bescheiden hobbykweker. Dat het kweken met de Treursijs niet gemakkelijk is en teleurstellingen naar mijn mening en ervaring onvermijdelijk zijn, zal in dit verslag ook aan de orde komen. Naast de Treursijzen was ik in die tijd ook nog bezig met rode kardinalen en Kapoetsensijzen. Tegenwoordig heb ik de kardinalen weg gedaan en probeer ik wat te kweken met Minla’s.
Ik kocht mijn eerste Treursijzen in 2013. Erg veel exemplaren waren op internet niet beschikbaar. Ik kon in februari een jonge man in Friesland kopen. Een maand later stond er een koppel in Nijmegen te koop. Het was een wat ouder koppel, man van 2008 en pop van 2009, maar volgens de verkoper (die met meerdere koppels aan het kweken was) konden ze nog wel een jaar met jongen komen. In mei kon ik nog een pop kopen in Breda, Ik had nu dus 2 koppels. Het oudere koppel zat in een volière van 2*2*1.8 meter ( l*h*b). Het dak is dicht gelegd met licht doorlatende golfplaatjes. Ook hebben ze de beschikking over een vorstvrij nachtverblijf van 1.2*2*0.8 meter. De buiten volière is beplant met diverse struiken. Het jongere koppel was gehuisvest op de zolder van de garage in een kooi van 2*2*0.8 meter. De voeding bestaat uit Amerikaanse sijzenzaad van Koenings, aangevuld met wat onkruidzaad en nutribird en af en toe appel, witlof, wortel of boerenkool. Ook hebben ze de beschikking over trosgierst, sepia, maagkiezel en een kleiblok om te pikken. Gedurende de broedperiode geef ik ze kiemzaad en eivoer. Dat laatste maak ik zelf van beschuit en hardgekookte eieren aangevuld met wat kalk, stuifmeel en spirulina. Beide voersoorten, zowel het kiemzaad als het eivoer maak ik in een grotere hoeveelheid die dan de vriezer ingaat, waarbij ik elke dag hetgeen nodig is eruit haal en goed laat ontdooien alvorens het aan de vogels te geven.
Gedurende 2013 heb ik verder geen activiteiten waargenomen die ook maar duidden op nestbouw. Helaas is de pop van het oudere koppel in september overleden en heb ik de man daarvan later dat jaar verkocht. Verder met één koppel dus. Ik heb dit koppel wel overgedaan naar de grotere volière met buitenverblijf. Verder ben ik er van uit gegaan dat dit koppel (zowel pop als man van 2012) nog te jong was om voor nageslacht te gaan zorgen.
Vol goede moed 2014 in dus. Ik houd alle vogels altijd binnen gedurende de Nieuwjaarsperiode omdat ze dan niet (of in ieder geval minder) blootgesteld worden aan knallend vuurwerk. Gedurende de nacht is er altijd een klein lampje aan om de vogels in geval van verstoring de gelegenheid te geven hun zitplaats terug te vinden. Het nachtverblijf is vorstvrij, de elektrische verwarming zorgt ervoor dat de temperatuur rond de 3-5 graden boven nul blijft. Het licht heb ik in de binnenkooi langzaam opgevoerd van 12 uur tot 15 uur in de periode maart tot begin mei. Om ze voldoende keuze te geven in nestgelegenheid zijn er op diverse plaatsen verschillende nestmandjes opgehangen. Van verschillende open nestmandjes (zoals onder andere gebruikt bij de Kapoetsen) tot Kanarie nestkastjes. Daarbij probeer ik de pop te volgen om te zien op welke plekken ze probeert een nest te maken. Zie ik dat, dan hangt er even later op die plaats een nestmandje. Ook in dit jaar kwam ik elke keer weer vol goede hoop de kooi binnen, maar verder dan slepen door de pop met nestmateriaal in juni van dat jaar is het niet gekomen.
En zo ging ik 2015 in. Het is en was ook toen bij me bekend dat Treursijzen niet vroeg broeden, meestal zo juni – juli op zijn vroegst. Omdat ik laat thuis ben van mijn werk moet ik het licht altijd later aanhouden om de mogelijkheid tot voeren te houden. Het licht was in de binnenkooi in februari en maart van 07.00 -20.00 uur. In maart bemerkte ik dat ze elkaar behoorlijk na joegen. Tot in mei heb ik verder geen actie gezien die op nestbouw leken. Ik had weer diverse nestgelegenheden opgehangen, zowel in de binnen- als in de buitenkooi. Eind mei gingen we op vakantie en nam onze jongste zoon (gelukkig) de verzorging van de vogels op zich. Ik heb toen ook buiten in een struik een nestmandje geplaatst omdat ik daar de pop regelmatig zag “rommelen”. Toen we terugkwamen was (helaas) alles nog hetzelfde. Ik bleef hoop houden op een beter resultaat dan voorgaande jaren. Enkele dagen later zag ik de pop slepen naar zowel een nestmandje in de binnenkooi als naar het nestmandje buiten in de struik. Dat was tussen 11 en 16 juni. De dag erna heb ik zelfs een paring gezien. U begrijpt dat ik nu helemaal hoopvol elke keer mijn kooi binnenging. Omdat het niet alleen voor de vogels, maar ook voor mij de eerste keer was dat er een nestje van Treursijzen was, gedroeg ik me zeer voorzichtig. Ik wilde ze immers niet onnodig storen. Op 20 juni was er het eerste ei. Ik heb dat kunnen volgen tot het 4e ei en inspecteerde het nest als de pop (zonder wegjagen van mij) het nest even verliet. Daarna kwam de pop nagenoeg niet meer van het nest. Op de 28e juni was ze er toch even af en telde ik 6 eieren. Het was in die tijd erg warm met temperaturen variërend van 24 tot 32 graden. Als dat maar goed ging !!!! Ik had uitgerekend, uitgaande van 12 dagen broeden en vanaf het 3e ei , dat er rond 4 juli jongen zouden kunnen zijn. Ik heb toen (buiten mijn werktijd) zeer veel tijd doorgebracht in de buurt van mijn kooi om, zodra de pop maar van het nest was, even te kijken. Op 6 juli telde ik toen 4 jongen en 2 eieren, op 7 juli 5 jongen en op 9 juli 6 jongen. De jongen verschilden dus best veel in leeftijd en ik rekende er al op dat de jongste vogels het wellicht niet zouden gaan redden. Ik voerde in die tijd 3/daags voldoende kiemzaad en eigen eivoer. In mijn voorzichtigheid durfde ik de jongen niet te ringen, bang dat ik was dat de pop het nest met jongen zou verlaten. Naarmate de jongen groter werden ging de pop meer van het nest. Het was een erg drukke boel en al snel zaten 2 van de jongen (ik neem aan de oudste) al op de rand van het nest. Beide ouders voerden de jongen goed en op 19 juli zag ik de pop een nieuw nest gaan maken. Dit keer in de binnenkooi in een kerstboom, die ik daar maar neer had gezet ter vermaak voor de vogels. Deze kerstboom is een gewone Norman kerstboom met kluit, die meestal nog enkele weken tot maanden groen kan houden. Op 21 juli zijn alle 6 de jongen uitgevlogen. Een dag later zag ik het eerste ei van het tweede nest in de binnenkooi. Ik heb de 2 van de 6 jonge Treursijzen gevangen in de buitenkooi en naar de binnenkooi gedaan. De andere 4 hadden de doorgang zelf al gevonden. Ook binnen ging het weer voorspoedig, zo leek het. De man bleef ook goed voeren. Op 23 juli, een dag na het eerste ei, zag ik een tweede ei. De jongen van het eerst nest konden nu goed vliegen en gingen zelf van binnen naar buiten en omgekeerd. In het nest echter bleef het even bij 2 eieren. Pas op 30 juli vervolgde de pop het leggen van eitjes met elke dag nog een. In totaal waren er op 3 augustus 6 eieren. De eerste zes jongen waren inmiddels 33 dagen en ik zag dat de man behoorlijk achter die jongen aanzat. Ik besloot de eerst 6 jongen uit de kooi te halen en plaatste ze 3 aan 3 in 2 Gehu kooien (120*40*40). Ook bij de oudere jongen voerde ik nog steeds 2/daags eivoer en kiemzaad. Op 12 augustus vond ik een ei op de grond, uiteraard kapot en dat heb ik direct weggehaald. Op 13 augustus waren er 2 jongen. Dat bleef zo tot 14 augustus toen ik voor mijn werk naar Vlieland moest en enkele dagen wegbleef. Weer was onze jongste zoon bereid om de verzorging op zich te nemen. Toen ik later terug kwam, waren er op 17 augustus 4 jongen. Ik besloot de gok te wagen om ze te ringen met ringmaat 2.7, ze waren toen 5 dagen oud. Dat lukte maar U wil niet weten hoe ik de schrik te pakken kreeg toen ik de pop niet direct naar het nest zag terugkeren !!! De twee volgende dagen controleerde ik de ringen en ging het een stuk beter. De pop had kennelijk geaccepteerd dat ik zo af en toe in haar nest zat. Eind augustus gingen we weer op vakantie en zoonlief verzorgde de vogels weer. Bij terugkomst op 1 september waren de 4 jongen uitgevlogen. De man gaat weer behoorlijk achter de jongen aanjagen, dus besloot ik om ma Treursijs met hun 10 jongen in de grote kooi te doen en pa apart in de Gehu kooi. De man kon de pop en de jongen wel zien en horen. De afstand van beide kooien is slechts 20 centimeter. Eind november heb ik alle jongen uit de grote kooi gehaald en het echtpaar weer verenigde in de grote kooi. Nu kwam de volgende stap. Het bepalen van het geslacht van de jongen. Ik heb diverse adviezen gehad maar blijf het erg moeilijk vinden om zekerheid te krijgen. Aan het eind van het liedje geeft Gendika de meeste zekerheid voor mij en heb ik ze laten seksen d.m.v. opsturen van een aantal veertjes.
Aangemoedigd door het succes van vorig jaar besloot ik het nu met 2 totaal onverwante koppels te proberen. Ik heb de jongen van vorig seizoen verkocht en geruild. Naast het oude koppel had ik een geheel onverwant tweede koppel kunnen bemachtigen. Het was inmiddels januari 2016 en beide koppels hadden de beschikking over ruime kooien met een apart binnen- en buitenhok waarin diverse struiken stonden. De buitenkooien grensden aan elkaar en de scheiding bestond uit een gaaswand. Dit bleek een probleem. De mannen zaten voortdurend met elkaar in gevecht tegen het gaas. Ik heb toen de wand medio maart dicht gemaakt met een aantal van die buitenfoto’s van Intratuin. Het gezicht wil ook wat, toch ?? Zelfs het kleinste gaatje vonden ze toch nog om ruzie met elkaar te maken. Toen dat maar dichtgemaakt met een losse doek en tape. Sorry voor het aangezicht. Van het jongere koppel zag ik eind mei de pop slepen met nestmateriaal en enkele dagen later was er een nest in een mandje in een struik buiten. Dat ging goed, dacht ik. Op 4 juni het eerste ei van in totaal 5 eieren. Omdat de mannen toch nog steeds op de een of andere manier op allerlei wijzen onaardig tegen elkaar aan het doen waren, besloot ik het oudere koppel in de binnenkooi te houden om maar zo min mogelijk uitdaging te geven aan het broedende koppel. U begrijpt de teleurstelling toen ik op 23 juni de eieren (die rond de 18e uit hadden moeten komen) weggehaald heb. Checken : allen onbevrucht. Ik had inmiddels het oude koppel ook weer naar buiten gelaten. Het jongere koppel hield het voor gezien dat verdere seizoen. Het oudere koppel maakte binnen een nest, weer in een oude kerstboom (Nordman), waar ze op 16 juli het eerste ei legden van in totaal 4 eieren. Op 31 juli zag ik 3 jongen, een dag later waren het er 4 !. Ook nu weer 2 tot 3 maal daags vers eivoer en kiemzaad. Op 5 augustus heb ik de jongen geringd, waarbij er al een te groot was en het niet meer ging. Eind augustus zag ik de jongen ook regelmatig buiten, sterker nog ze gingen ook slapen in de buiten volière. Had ik dat maar niet toegestaan !!!!Op 22 september werd ik ‘s nachts wakker van een raar geluid : er bleek een kat bij de buiten volière te zitten en de jonge Treursijzen vlogen in paniek rond en botsten daarbij vaak hard tegen de bovenkant van de kooi (gaas). Achteraf gezien moet dat al een keer eerder gebeurd zijn. Alle vogels weer naar binnen dus. Met beschadigde koppen, met name bovenop waren ze allemaal kaal. Om zeker te zijn van het geslacht weer veertjes opgestuurd naar Gendika. De jonge vogels , alsmede het oudere koppel werden verkocht en geruild, zodat ik weer 2 onverwante koppels overhield.
Ik had geleerd van vorig seizoen dacht ik. Nu dus het reeds aanwezige koppel in dezelfde kooi laten zitten en het nieuwe koppel naar de garagezolder. De vogels konden dan elkaar (helaas) wel horen, maar zeker niet zien !!Begin mei 2017 echter ging de man van het jonge koppel op de garagezolder door onbekende oorzaak dood. In de grote kooi buiten voerden de man en pop elkaar: ik dus weer goede hoop op resultaat, na het verstrekken van diverse nestgelegenheden op verschillende plaatsen, ook in de struiken. De pop begon begin juni te slepen en dat duurde en duurde, ze heeft dat wel 14 dagen volgehouden zonder het werkelijk maken van een nest. Op 27 juni vond ik een ei op de grond en gelukkig 2 dagen later 1 ei in het nest in de struik. 3 dagen later waren er drie eieren. De pop leek echter nog steeds met de keuze van de nestlocatie bezig te zijn, ze leek niet van plan om te gaan broeden. Om haar te helpen en rustiger te maken (dacht ik) heb ik daarop alle andere nestgelegenheden weggehaald. De eieren kon ik weggooien. Bij controle waren ze wèl bevrucht! Op 22 juli maakte de pop weer een nest op dezelfde plaats als eerst en op 24 juli was er het eerste ei. Ik besloot ze deze keer zoveel mogelijk met rust te laten, misschien dat dat zou helpen. Op 10 augustus echter heb ik de eieren weggehaald, bij check bleken ze onbevrucht. Dit seizoen was ook weer voorbij. Ik heb het oudste koppel verkocht en het jongere koppel vanaf oktober 2017 in een Gehu kooi geplaatst. Ik had gehoord dat andere kwekers daar een goed resultaat mee haalden als ze er maar aan gewend waren : welnu vanaf nu tot medio 2018 zou dat moeten lukken toch ??
Om een lang verhaal kort te maken: het is in seizoen 2018 niet gelukt. Totaal geen activiteiten die ook maar de indruk wekten dat ze een nest wilde gaan maken. De precieze oorzaak weet ik niet. Het kan de kooi geweest zijn of het ontbreken van een struik (al had ik er wel kunstgroen in aangebracht). In april werd ook een aanvang gemaakt met rioleringswerkzaamheden in onze straat, waarbij er meerdere malen dicht bij de kooi een oorverdovend lawaai werd gemaakt. Dit hield geruime tijd aan tot enkele weken!! De vogels werden daar behoorlijk zenuwachtig van. Het verstrekte voer was hetzelfde en het licht werd langzaam opgebouwd tot 15-16 uur licht.
Op het moment van schrijven is het november 2018. Ik heb het jongere koppel (2016) weer in de grote kooi met buitenkooi gedaan. Ik ga ook weer een tweetal kerstbomen (Nordman) aanschaffen om zowel in de binnen- als buitenkooi een goede nestgelegenheid te bieden voor het aankomend seizoen. Ik ben inmiddels met pensioen, dus aan de benodigde en beschikbare tijd kan het niet liggen, toch ?? En dan maar weer hopen op een beetje meer succes als de laatste 2 jaar.
