Op deze pagina vind u meerdere onderwerpen m.b.t. het ei. Hieronder vind u de index van alle actuele onderwerpen. Klik op een onderwerp en u wordt automatisch doorgezet naar het betreffende stuk tekst.
* klik op een afbeelding voor een grotere weergave
* klik op een afbeelding voor een grotere weergave
Door A. Lemmens.
Vogelkwekers willen weten of eieren bevrucht zijn die gelegd zijn door hun vogels. Dat is de reden om de eieren te schouwen. Hoe gaat het schouwen in zijn werk, waar moeten we op letten en hoe zien we of een ei bevrucht is of niet. Het gereedschap dat we nodig hebben bij het schouwen van eieren zijn in principe een schouwlampje, afbeelding B. en een eiertang of eierpincet, afbeelding C..
* klik op een afbeelding voor een grotere weergave
Het schouwlampje is het handigste als het in de vorm van een pen is die op batterijen werkt, zie afbeelding B.. Ze zijn ook in de handel die werken op elektriciteit, dus met een snoer. De bewegingsvrijheid is door het snoer beperkt. Niet handig dus. De eiertang of eierpincet wordt gebruikt om de eieren uit het nest te nemen zonder met je vingers aan de eieren te moeten komen. Hierdoor voorkom je dat het vet/zout wat aan je vingers zit, ook bij schone handen, het beschermlaagje rond het ei beschadigt. Dit laagje rond het ei, beschermt de inhoud tegen bacteriën. Een ander voordeel van de tang of pincet is, dat het risico van de eierschaalbeschadiging aanzienlijk kleiner is dan de eieren rapen met je vingers.
Hoe gaan we te werk bij het schouwen van de eieren? Als de vogels zo’n 5 dagen de eieren bebroed hebben kunnen we de eieren schouwen om te zien of ze bevrucht zijn. We nemen een ei met de tang of pincet uit het nest. We schijnen met het schouwlampje door het ei heen. Als het ei geheel doorzichtig is, is het ei onbevrucht. Zie afbeelding 1. Laat het ei nog een paar dagen in het nest liggen en schouw het nog eens, je weet maar nooit. Ziet het inwendige van het ei er uit als bij afbeelding 2, bloedadertjes, dan is het ei bevrucht. Hoe ouder de bebroede eieren zijn hoe meer bloedadertjes je ziet.
Als het broedproces naar zijn eind gaat, het broedproces duurt bij de meeste soorten vogels verschillend, wordt de inhoud van het ei steeds donkerder, het laat steeds minder licht door. Zie afbeelding 3. Aan de bolste kant van het ei blijft de luchtkamer doorzichtig. Door deze luchtkamer kan het jong in het ei ademen in de tussentijd dat het de eierschaal moet doorbreken. Als het jong in het ei, door wat voor omstandigheden dan ook, niet levensbaar is geweest, zie het bij het schouwen uit zoals op afbeelding 4. Het lichaam van het jong is uitgedroogd in het ei. De inhoud van het ei (jong) is door uitdroging voor zowat de helft gekrompen. Het ei is dan ook maar voor de helft gevuld.
Het schouwen van eieren heeft zijn risico’s. hoe snel valt een ei niet uit je handen of eiertang/eierpincet. Bij het terug leggen van het ei, dat net geschouwd is, een ander ei in het nest beschadigd wordt door de eiertang/eierpincet. Toch, als wij vroegtijdig willen weten of de eieren bevrucht of niet, zullen we deze risico’s moeten aanvaarden.
Door A. Lemmens.
Dit onderwerp is al vaak besproken. De ene kweker is er voor, de andere doet het niet. Zowel voor- als tegenstanders hebben daar hun redenen voor. Eieren rapen doet men om te voorkomen dat de jongen niet allemaal tegelijk uitkomen. De eerste vier eieren die de vogel legt worden weggenomen en vervangen door een kunstei. De echte eieren worden bewaard in een bakje met heel fijn zand of watten, waar de eieren worden opgelegd. Heel fijn zand heeft de voorkeur, omdat de eieren hierin niet gaan rollen, waardoor ze kunnen beschadigen, De bakjes krijgen het nummer van de broedkooi of nestkastje, anders weten we niet welke eieren waar thuis horen. Na het laatste ei, als er een dag niet gelegd is, leggen we de eieren terug. De eieren rapen we met een eierraappincet, niet met onze vingers. Onze huid geeft vet af met de nodige zuren, die niet goed zijn voor de eieren. Ook je handen altijd goed wassen, anders breng je makkelijk infecties over van het ene nest naar het ander. De tegenstanders van het eierenrapen hebben een ander theorie. Het eierenrapen is niet nodig omdat de natuur hiervoor zorgt. Bij vogels die nog niet gedomesticeerd zijn, dus nog dicht bij de natuur staan, speelt nog een ander gegeven een rol bij het wel of niet eieren rapen.
Vogels kun je in twee gedragsvarianten verdelen. De rustige vogels, vrees kennen ze niet, ze zullen hun verzorger eerder benaderen dan andere, de vogel laat zich fier zien en kijkt je recht in de ogen. De zenuwachtige schuwe vogel vliegt weg als zijn verzorger in de buurt komt, kijkt je niet aan en is altijd klaar voor weg te vliegen. Beide gedragsvormen komen bij beide geslachten in een soort voor.
Deze gedragingen kunnen in verband gebracht worden met het mannelijke hormoon testosteron, dat ook bij het vrouwelijke geslacht voorkomt. Het wijfje geeft aan de achtereenvolgens gelegde eieren telkens een hogere dosis testosteron mee, waardoor de laatstgeborene jong meer testosteron dan de eerder geborene heeft mee gekregen.
Testosteron bevordert het bedelgedrag, de groeisnelheid en de agressiviteit. Zij, die meer testosteron mee gekregen hebben vertonen een dominant gedrag. Hierdoor wordt het verschil in leeftijd opgeheven. Als wij in deze situatie de eieren rapen, waardoor de jongen tegelijk uitkomen, krijgen de jongen met meer testosteron een voorsprong en blijven de jongen met minder testosteron achter in groei, waardoor we zelf de situatie veroorzaken die we juist willen voorkomen. Daarom moet iedereen voor zichzelf uitmaken wat hij of zij doet met betrekking tot het rapen van eieren en verder onderzoek zal toch nodig blijven. Een ander onderwerp wat dicht bij het rapen van eieren ligt, het schouwen van de eieren, is al vaak beschreven . Ik ga niet verder op dit onderwerp in, maar verwijs naar bijvoorbeeld het boek over de kweek van vogels van dhr. J.Holsheimer, zie literatuurlijst.
Doen of niet doen is de vraag | ‘Nieuwe’ bevindingen.
Door: Aswin Lemmens
Een vraag die ik al vaker heb proberen te beantwoorden. Vaak kwam ik tot de conclusie, dat hier nog veel onderzoek na gedaan moet worden. Waarom komen de jongen wel samen groot in de natuur. Ook daar worden de eieren per dag gelegd. Niet alle vogels wachten met het gaan broeden tot het vierde ei is gelegd. In de natuur gaat het ook goed zonder het ingrijpen van menselijke hand. Dan zou het bij onze vogels in een beschermd milieu ook goed moeten kunnen gaan zonder in te grijpen door het rapen van de eieren. Zowel in mijn boek als in een aantal artikelen heb ik aangegeven in het verleden dat het mannelijke geslachtshormoon Testosteron hier wel eens een belangrijke rol in zou kunnen spelen. Bij onderzoek bij kanaries, door de Rockefeller University, zijn hier de eerste bevinden bekend geworden. De universiteit beschikt over een eigen collectie Belgische Waterslagers om onderzoek mee te doen. Ja, bij kanaries zullen jullie zeggen. Maar hoe zit dat bij andere vogels, bijvoorbeeld bij de Amerikaanse Sijzen. Niet veel anders. Het functioneren van het medische gestel bij vogels is nagenoeg gelijk. Natuurlijk zijn er verschillen aan te geven met betrekking tot de invloeden van het milieu waarin ze leven. Bijvoorbeeld wat ze eten. Maar het primaire medisch functioneren is gelijk. In dit geval de invloed van testosteron op de driften van een vogel.
Maar nu het onderzoek.
De onderzoekers nemen aan dat testosteron hier invloed op heeft. Zeker zijn ze er nog niet van. Wat men wil onderzoeken is het volgende, geeft het popje aan de achtereenvolgens gelegde eieren steeds meer testosteron mee aan het ei. Dit blijkt uit het gegeven dat een niet bevrucht ei door het mannetje, ook testosteron bevat. Het testosteron bevindt zich in de eidooier en komt niet via het sperma van de man in het ei. Van veel vogels is bekend dat de jongen niet tegelijk uitkomen. Hoe later het jong, ten opzicht van het eerst uitgekomen, uit het ei komt des te meer testosteron het jong mee gekregen heeft. Het popje weet dat de jongen niet allemaal tegelijk uitkomen en heeft daar deze maatregel tegen genomen. Dit is een natuurlijk gedrag van de vogel. In de natuur werkt het ook zo. Als wij de eieren rapen omdat we dachten dat we dan kunnen bewerkstellen dat de eieren tegelijk uitkomen en we geen achter blijvers meer hebben is dat een verkeerde gedachte. Als we de eieren na het rapen terug leggen onder het popje, heeft de pop al vier dagen gebroed op de kunst eieren, de kans is groot dat het popje de 13 of 14 dagen broedcyclus vier of vijf dagen voor het uitkomen afbreekt. Hier is nog te weinig onderzoek na gedaan om dit als vast staand feit te stellen. Komen de jongen wel uit, tegelijk, dan zijn de jongen met de minste testosteron in het nadeel. Zij groeien minder snel dan de vogels met meer testosteron en zullen het niet redden. Wat we wilde verkomen, geen achterblijvers, veroorzaken we nu weer, maar nu bij de andere vogels.
Kenmerken van testosteron zijn:
Met een zeer fijne injectienaald hebben de onderzoekers de eerste eieren van een groot aantal legsels geïnjecteerd met testosteron. Uit een groot aantal proeven blijkt dat de met testosteron geïnjecteerde eieren andere vogels voort brengen dan uit de controle vogels die alleen met een natuurlijk middel waren geïnjecteerd. Als de eieren met testosteron en zonder testosteron gelijktijdig geboren worden blijken de jongen uit de met testosteron geïnjecteerde eieren een duidelijke voorsprong te hebben. Ze hebben de boven genoemde kenmerken van de gevolgen van testosteron, groeien sneller, bedelen meer voor voer bij de ouders en zijn agressiever in de strijd met de andere jongen om te overleven.
De natuur zit slim in elkaar. Alleen weten wij nog niet altijd hoe slim of vernuftig alles in elkaar zit. Gelukkig wordt er hoe langer hoe meer onderzoek gedaan op dit gebied. Soms vraag ik mij wel eens af of dit onderzoeken of laten onderzoeken niet meer ter hand genomen moet worden door de Nederlandse Vogel Bonden en andere clubs die zich bezig houden met vogels. Onderzoek kost veel geld en dat is vaak het probleem. Zouden we samen niet meer kunnen bereiken op dit gebied. Samen staan we sterker ook in deze. Voor de kwekers zelf vind ik dat we meer aandacht moeten hebben voor deze achtergronden van onze hobby het is ten slotte in het voordeel van de kweekresultaten en op langere termijn zeker in het voordeel van het vogelbestand. Vogels uit de natuur halen zit er niet meer in, hoe daar over ook denkt. Wij zullen ons ook veel meer moeten beseffen dat wij op langere termijn ook een taak hebben in het ion stand houden van de soorten in een beschermd milieu. Waarschijnlijk zullen we zelfs een rol gaan spelen in het in stand houden van bepaalde soorten in de natuur. Hoe dan ook, wij dragen de verantwoording over de beesten die wij in onze hokken hebben. Dus moeten we er voor zorgen dat we het zo goed mogelijk doen met de vogels die wij hebben.
