Door: Anton Wesselkamp.
2022.
Zwarte Sijs (Spinus atratus)
In het jaar 2020 ben ik met een koppel begonnen. Deze vriendelijke kwetsbare Amerikaanse sijzen soort sprak mij wel aan. Ik zocht ook een andere uitdaging, na vele jaren te hebben gekweekt met major putters, grote goudvinken en diverse insecteneters. Dat werd de zwarte sijs, met zijn mooie pikzwarte veren pak en gele stuit en vleugelpennen. Naast de zwarte sijs ben ik toen begonnen met de treursijs, een andere mooie variant van de Amerikaanse sijzen soort. Het voordeel van deze categorie is dat je ze gewoon buiten kunt houden zowel zomer als winter. Ze kunnen tegen extreem koude. Vocht en nattigheid is uit den boze, maar dat is bij alle vogel soorten. Zoals ik al zei ben ik in 2020 met één koppel begonnen. Dit jaar werd het en was het niks. Ik kreeg ze niet aan de “gang”. Een bekend probleem bij de zwarte sijs, een van de problemen kan zijn dat ze te vet uit de winter komen en niet in conditie geraken.Het jaar 2021 begon ik met twee koppels. Ik had nog budget en kocht een tweede koppel van deze toch wel dure sijzen. Je wist dat ze bestonden, echter werd er maar mondjesmaat mee gekweekt, tevens werd er niets aangeboden op de wel bekende sites. Dit bepaalde toch voor een groot deel de prijs. Gelukkig gaan de prijzen weer iets naar beneden. Afijn , 2021 met twee koppels, leverde mij vijf jongen op. Het jaar 2022 ging ik aanvangen met drie koppels. Met een inmiddels behoorlijk netwerk van kwekers van zwarte sijzen kon ik drie onverwante koppels samenstellen. Deze drie koppels leverde mij zes mooie jongen af. Al met al geen grote aantallen, maar voor de kwantiteit moet je het niet doen.
Ik geef alle vogels de mengelingen van Deli nature. In dit geval Amerikaanse sijzen nummer 98. In de winter maanden geef ik ze er een klein schepje distelvink mengeling nummer 97 bij. Dit is iets vetter en hebben ze mijn inziens nodig in de winter maanden.
In de kweekruimte wordt alles op “klad” geschreven. Na het kweek seizoen gaan we dat eens rustig achter het bureautje uit werken en wordt alles gearchiveerd. Ik wil zo lang het kan en mogelijk is met drie koppels starten. Hiervan is minimaal één overjarig koppel bij en als het kan twee. Het derde koppel is dan een jong koppel. Als je een goed koppel hebt moet je er mijn inziens een tweede seizoen mee kweken. Je weet wat je hebt. Ik heb nu de poppen en mannen apart van elkaar zitten in ruime kweekboxen. Ik had eerst alles bij elkaar zitten dit gaf teveel onrust. Mannen zaten de poppen achterna. Deze kregen geen rust. Op een gegeven moment ging een pop in de voerbak nestelen, het was al eind oktober. Begin september klaar met de kweek, nestjes opgeruimd en dan beginnen ze eind oktober opnieuw. Hoe bizar. Het apart zetten van mannen en poppen heeft als nadeel dat je “goede” koppels ook weer voor een tijdje uit elkaar haalt. Moet even zien hoe dit werkt, volgend jaar weten we het. De vogels zitten buiten in kweekboxen welke aan de voorzijde open is. Dus alles gaat of staat met het weer en daglicht uren die de natuur te bieden heeft. In de zomer Deli nature mengeling nummer 98. In de winter krijgen ze er een klein schepje Deli nature distelvinken nummer 97 bij. Hier zitten meer zwarte zaden in vermengd, deze zijn over het algemeen vetter. In nummer 98 zitten veel witte zaden o.a. graszaden. Als het kan en mogelijk is krijgen ze elke dag schoon bad water in een schaal. Dan krijgen ze anderhalf uur de kans om te badderen, daarna haal ik de schaal eruit i.v.m. besmetting gevaar. Ze baden graag, dat geldt voor elke vogel, is naar mijn mening een teken dat de vogel gezond is. Een zieke vogel baadt niet. Ik kuur geen enkele vogel en dan bedoel ik met ESB3, Baycox enz. Wat ik wel geef en of je dit kuren noemt laat ik in het midden, is het geven van natuur producten. Week 1 geef ik zeven dagen OptiDigest, de tweede week Daflor en de derde week vitamine K3 van Coutteel. Dit alles is op natuurlijke basis, je kunt het op de website eens rustig doorlezen. Een vogel moet je gezond proberen te houden, eenmaal bol of dik dan is er niets meer aan te doen. Dan kun je dure middeltjes kopen…. dan kun je beter een nieuwe vogel kopen. Van deze zaadeters hang ik de nestjes gelijktijdig erin zwarte sijzen, putters, goudvinken. Dat is medio april, ik houd vaak koningsdag aan. De treursijzen zijn later en hang ik ook de nestjes later, die broeden pas in juni/juli richting april zie je zwarte sijzen broedrijp worden. Bij de zwarte sijs schuilt dan gelijk het probleem. Het aan de “gang” krijgen, het beginnen te nestelen. Als de sijzen onder andere te vet zijn, zul je zien dat dit niet gaat lukken. Dus vanaf februari gerantsoeneerd voeren met nummer 98 (een ander kwalitatief merk is uiteraard ook goed, wat goed is nooit veranderen), met veel witte zaden. In ruime kooien zetten zodat ze goed kunnen vliegen. De vogels verblijven in een soort veranda, gemetseld en bedekt met geïsoleerde dakplaten. De voorzijde is open, hier zitten mooie aluminium panelen voor. Voor de kweekboxen heb ik een sluisje van 60 cm. Over een lengte van ongeveer 8 meter heb ik 10 kweekboxen van b 0,80 X d 1,50 X h 2,30 m Daar waar je binnen komt, schuurtje, heb ik mijn werkplekje en een “balie” waar ik mijn administratie bijhoud en materialen en toebehoren heb liggen. Evenals het voer wat in tonnen en bakken bewaard wordt. Hier komt geen muis bij. Ik heb overigens het gehele jaar door valletjes staan met pinda kaas. Als er muizen komen vang ik ze graag op. Komt er een dan heb ik hem gelijk. Tegen de breedste wand kan ik nog 15 broedkooien maken van 50 x 50 cm. Verdeeld over drie etages. Elke kooi van 50 cm kan ik verlengen tot 100 cm, 150 cm 200 cm en als laatst 250 cm d.m.v. een schotje of rooster. Alles van aluminium. Als bodem bedekker in de broedkooien gebruik ik zeoliet. De bakken zijn overigens 50 x 50. De kweekboxen zijn voorzien van vlasvezel. Mijn inziens prima spul, ze slepen het ook nog eens het nest in, wat geen schade voor de eitjes oplevert. Deze vlasvezel blijft droog, absorbeert ook goed. De poepjes kun je er zo vanaf plukken. Daar waar nodig strooi je bij. Je harkt alles even door elkaar en het lijkt weer ergens op. Luchtvochtigheid bij de vogels is als die van buiten. Altijd voorradig oester grit, maagkiezel, sepia en een vitamineblokje. Ik heb geen systeem om de vogels bij elkaar te zetten in de broedvluchten. Ik gebruik als nest gelegenheid de kommetjes en de kanarie tralie kastjes. Met daarin de witte of bruine nestjes. Daarbij geef ik ze witte sisal en bruine kokos. Ze maken daar een mooi nestje van. Witte watten geef ik ze ook wel eens. Ze bekleden het nest wat ze zoal tegen komen in het hok, die vlas vezel of veertjes. In het begin ging ik fanatiek op zoek naar conifeer takken en hing ik rondom het nestje deze takjes. Tevens kwam er wat aan de buiten kant te hangen. Dit was best tijdrovend. Dit jaar ben ik hiervan afgestapt en dit beviel eigenlijk wel goed. De kweek resultaten zijn er niet meer of minder om geworden. Hoe lang het duurt voor ze aan de nestbouw beginnen is meestal verschillend. Vaak zijn ze te vet gevoerd en duurt het even voordat ze in de juiste conditie komen. Ik hang de nestjes medio of eind april er pas in. Het kan altijd eerder, het zou voor kunnen komen dat ze wel beginnen maar onbevruchte eieren krijgen. Hoe lang het duurt voor dat het eerste ei gelegd wordt is afhankelijk van hoe de conditie van de vogel is. vaak dus verschillend, de ene keer snel de andere keer duurt het even. Meestal worden er vier eitjes per ronde gelegd. Ik heb nog niet mee gemaakt dat ze meer dan twee rondes doen. Ik raap de eitjes niet. Ik laat de pop zijn gang gaan. Dus ik laat ze met rust. Ik ga ook niet schouwen. Als het te lang duurt voor ze uitkomen grijp ik in om te kijken of ze bevrucht zijn o.i.d. Ook tijdens de broedperiode krijgen ze badwater. Als er twee eitjes gelegd zijn dan zet ik de man apart. In de broedkooien doe ik er een schuifje van gaas tussen. In de kweekboxen gaat de man in een TT kooitje. Er wordt in 12-14 dagen gebroed. Vaak zijn er enkele onbevruchte eieren of zelfs allemaal. Dat komt ook voor. De jongen krijgen een eigen gemaakt eivoer voorgeschoteld. Dit zijn 12 minuten gekookte eieren, door een blender. Hier doen we een schep, wisbroek/avis Cibum Breedpower doorheen. Dit doe ik in een bepaalde hoeveelheid in boterham zakjes en in de vriezer. Elke keer als ik iets nodig heb haal ik de juiste aantal zakjes uit de vriezer. Ik doe het in een bak en doe er wat diepvries erwten bij en laat alles ontdooien. Op het moment als alles dooi is doe ik er een schep fabriekseivoer bij van een fabrikant en mengen maar tot het geheel rul is.(mag/moet niet te nat zijn) Dit geef ik tweemaal daags een vers schepje eivoer. Uiteraard blijft de zaad mengeling er bij staan, zodat ze ook hiervan kunnen eten. Meestal voert de man de pop en de pop op haar beurt de jongen. Na vier a vijf dagen, afhankelijk hoe goed ze gevoerd worden, kan men ze ringen met 2,7 mm. De ring voorzie ik van ventielslang. Twee dagen na het ringen laat ik de man er voorzichtig bij. Als de jongen zelfstandig zijn zet ik ze apart in een kooi met rooster/gaas, zodat ze elkaar kunnen zien en voeren. In de kweek box eventueel in een universeel kooi, deze zijn iets groter. Omdat de kweekboxen groot genoeg zijn , laat ik de jongen er ook wel eens bij. Dat is per geval verschillend. De pop begint dan eventueel weer met een tweede ronde. Op dit moment zijn er nog geen jongen uitgevallen tijdens de rui o.i.d.. De verhouding mannen en poppen is na genoeg gelijk t.o.v. de jaren. In 2021 2-3 en in 2022 4-2. De kwaliteit van de gekweekte jongen is zeer goed. Ik heb eerder uitval bij de ouderen vogels dan bij de jongen. Daarbij is stress een valkuil bij dit toch wel tere vogeltje. In een TT kooitje is de zwarte sijs een heel rustig vogeltje. Op het stokje zit hij rustig en laat de vleugeltjes een beetje hangen, heel kenmerkend voor deze soort. Men gaat denken dat deze vogel iets mankeert, maar is niet zo. Hij kan ook doodstil op de bodem van een ttkooi liggen met het bekje open, ook een kenmerk. Niets aan de hand. Als je ze aangekocht heb en in een nieuwe kooi zet moet je oppassen dat zei de “weg” kunnen vinden naar het voer en het drinken. Je zult denken, die kooi is in verhouding toch niet zo groot, dat vinden ze toch makkelijk. Je zult versteld staan van het aantal sijsjes wat weg valt omdat ze niet eten en drinken. Let daar goed op. Hang water en voer aan het gaas maar zet ook wat op de bodem. Af en toe geef ik broccoli. Ik geef gekiemd zaad en ik ga toch weer met Perle morbide aan de gang. Ik voer geen insecten. De vogels stoppen zelf meestal met broeden na de twee rondes. Uitval van jongen in de rui periode heb ik nog niet meegemaakt. De bedoeling is om eens met een show of tentoonstelling mee te doen. Alleen al om dit mooie vogeltje te promoten. Ik vind ze nu nog te kwetsbaar om ze een hele week ergens onder te brengen. En daar zijn ze dan op dit moment iets te duur voor. Wil je een keer een andere uitdaging, dan is de zwarte sijs beslist de moeite waard.
